สุภาษิตสอนหญิง

ผู้ใดเกิดเป็นสตรีอันมีศักดิ์
บำรุงรักกายไว้ให้เป็นผล
สงวนงามตามระบอบให้ชอบกล
จึงจะพ้นภัยพาลนินทา 
ผู้ใดเกิดเป็นสตรีอันมีศักดิ์ 
บำรุงรักกายไว้ให้เป็นผล 
สงวนงามตามระบอบให้ชอบกล 
จึงจะพ้นภัยพาลนินทา 
เป็นสาวแซ่แร่รวยสวยสะอาด
ก็หมายหมาดเหมือนมณีอันมีค่า
แม้แตกร้าวรานร่อยถอยราคา
ก็จะพาค่าหายจากกายนาง

เป็นสาวแซ่แร่รวยสวยสะอาด ก็หมายหมาดเหมือนมณีอันมีค่า แม้แตกร้าวรานร่อยถอยราคา ก็จะพาค่าหายจากกายนาง 
***ค่อยเสงี่ยมเจียมใจไว้ศักดิ์ศรี*** 
อันตัวต่ำแล้วอย่าทำให้กายสูง
ดูเยี่ยงยูงแววยังมีที่วงหาง
ค่อยเสงี่ยมเจียมใจจะไว้วาง
ให้ต้องอย่างกิริยาเป็นนารี

อันตัวต่ำแล้วอย่าทำให้กายสูง ดูเยี่ยงยูงแววยังมีที่วงหาง ค่อยเสงี่ยมเจียมใจจะไว้วาง ให้ต้องอย่างกิริยาเป็นนารี 

จะนุ่งห่มดูพอสมศักดิ์สงวน
ให้สมควรรับพักตร์ตามศักดิ์ศรี
จะผัดหน้าทาแป้งแต่งอินทรีย์
ดูฉวีผิวเนื้ออย่าเหลือเกิน

จะนุ่งห่มดูพอสมศักดิ์สงวน ให้สมควรรับพักตร์ตามศักดิ์ศรี จะผัดหน้าทาแป้งแต่งอินทรีย์ ดูฉวีผิวเนื้ออย่าเหลือเกิน 
***เอาผมไว้ให้รับกับใบหน้า*** 
จะเก็บไรไว้ผมให้สมพักตร์
บำรุงศักดิ์ตามศรีมิให้เขิน
เป็นสุภาพราบเรียบแลเจริญ
คงมีผู้สรรเสริญอนงค์ทรง

จะเก็บไรไว้ผมให้สมพักตร์ บำรุงศักดิ์ตามศรีมิให้เขิน เป็นสุภาพราบเรียบแลเจริญ คงมีผู้สรรเสริญอนงค์ทรง 

ใครเห็นน้องต้องนิยมชมไม่ขาด
ว่าฉลาดแต่งร่างเหมือนอย่างหงส์
ถึงรูปงามทรามสงวนนวลนงค์
ไม่รู้จักแต่งทรงก็เสียงาม

ใครเห็นน้องต้องนิยมชมไม่ขาด ว่าฉลาดแต่งร่างเหมือนอย่างหงส์ ถึงรูปงามทรามสงวนนวลนงค์ ไม่รู้จักแต่งทรงก็เสียงาม 

ประการหนึ่งซึ่งจะเดินดำเนินขาด
ค่อยเยื้องยาตรยกย่างไปกลางสนาม
อย่าไกวแขนสุดแขนเขาห้ามปราม
เสงี่ยมงามสงวนไว้แต่ในที ประการหนึ่งซึ่งจะเดินดำเนินขาด ค่อยเยื้องยาตรยกย่างไปกลางสนาม อย่าไกวแขนสุดแขนเขาห้ามปราม เสงี่ยมงามสงวนไว้แต่ในที 
อย่าเดืนกรายย้ายอกยกผ้าห่ม
อย่าเสยผมกลางทางหว่างวิถี
อย่าพูดเพ้อเจ้อไปไม่สู้ดี
เหย้าเรือนมีกลับมาจึ่งหารือ

อย่าเดืนกรายย้ายอกยกผ้าห่ม อย่าเสยผมกลางทางหว่างวิถี อย่าพูดเพ้อเจ้อไปไม่สู้ดี เหย้าเรือนมีกลับมาจึ่งหารือ 

ให้กำหนดจดจำแต่คำชอบ
ผิดระบอบแบบกระบวนอย่าควรถือ

ให้กำหนดจดจำแต่คำชอบ ผิดระบอบแบบกระบวนอย่าควรถือ 

อย่านุ่งผ้าพกใหญ่ใต้สะดือ
เขาจะลือว่าเล่นไม่เห็นควร

อย่านุ่งผ้าพกใหญ่ใต้สะดือ เขาจะลือว่าเล่นไม่เห็นควร 

อย่าลืมตัวมัวเดินให้เพลินจิต
ระวังปิดปกป้องของสงวน
เป็นนารีที่อายหลายกระบวน
จงสงวนศักดิ์สง่าอย่าให้อาย

อย่าลืมตัวมัวเดินให้เพลินจิต ระวังปิดปกป้องของสงวน เป็นนารีที่อายหลายกระบวน จงสงวนศักดิ์สง่าอย่าให้อาย 

อนึ่งเนตรอย่าสังเกตให้เกินนัก
จงรู้จักอาการประมาณหมาย
แม้นประสบพบเหล่าเจ้าผู้ชาย
อย่าชม้ายทำชม้อยตะบอยแล

อนึ่งเนตรอย่าสังเกตให้เกินนัก จงรู้จักอาการประมาณหมาย แม้นประสบพบเหล่าเจ้าผู้ชาย อย่าชม้ายทำชม้อยตะบอยแล 

อันนัยน์ตาพาตัวให้มัวหมอง
เหมือนทำนองแนะออกบอกกระแส
จริงไม่จริงเขาก็เอาไปเล่าแซ่
คนรังแกมันก็ว่านัยน์ตาคม

อันนัยน์ตาพาตัวให้มัวหมอง เหมือนทำนองแนะออกบอกกระแส จริงไม่จริงเขาก็เอาไปเล่าแซ่ คนรังแกมันก็ว่านัยน์ตาคม 

อันที่จริงหญิงกับชายย่อมหมายรัก
มิใช่จักตัดทางที่สร้างสม
แม้นจักรักรักไว้ในอารมณ์
อย่ารักชมนอกหน้าเป็นราคี
ดั่งพฤกษาต้องวายุพัดโบก
เขยื้อนโยกก็แต่กิ่งไม่ทิ้งที่
จงยับยั้งชั่งใจเสียให้ดี
เหมือนจามรีรู้จักรักษากาย

อันที่จริงหญิงกับชายย่อมหมายรัก มิใช่จักตัดทางที่สร้างสม แม้นจักรักรักไว้ในอารมณ์ อย่ารักชมนอกหน้าเป็นราคี ดั่งพฤกษาต้องวายุพัดโบก เขยื้อนโยกก็แต่กิ่งไม่ทิ้งที่ จงยับยั้งชั่งใจเสียให้ดี เหมือนจามรีรู้จักรักษากาย 

อันตัวนางเปรียบอย่างปทุเมศ
พึ่งประเวศผุดพ้นชลสาย
หอมผกาเกสรขจรจาย
มิได้วายภุมรินถวิลปอง
ครั้นได้ชมสมจิตพิศวาส
ก็นิราศแรมจรัลผันผยอง
ไม่อยู่เฝ้าเคล้ารสผันผยอง
ไม่อยู่เฝ้าเคล้ารสเที่ยวลดลอง
ดูทำนองใจชายก็คล้ายกัน

อันตัวนางเปรียบอย่างปทุเมศ พึ่งประเวศผุดพ้นชลสาย หอมผกาเกสรขจรจาย มิได้วายภุมรินถวิลปอง ครั้นได้ชมสมจิตพิศวาส ก็นิราศแรมจรัลผันผยอง ไม่อยู่เฝ้าเคล้ารสผันผยอง ไม่อยู่เฝ้าเคล้ารสเที่ยวลดลอง ดูทำนองใจชายก็คล้ายกัน 

แม้นชายใดใจประสงค์มาหลงรัก
ให้รู้จักเชิงชายที่หมายมั่น
อันความรักของชายนี้หลายชั้น
เขาว่ารักรักนั้นประการใด
จงพินิจพิศดูให้รู้แน่
อย่าทำแต่ใจเร็วจะเหลวไหล
เปรียบเหมือนคิดปริศนาอย่าไว้ใจ
มันมักไพล่แพลงขุมเป็นหลุมพลาง แม้นชายใดใจประสงค์มาหลงรัก ให้รู้จักเชิงชายที่หมายมั่น อันความรักของชายนี้หลายชั้น เขาว่ารักรักนั้นประการใด จงพินิจพิศดูให้รู้แน่ อย่าทำแต่ใจเร็วจะเหลว

***เกิดเป็นสตรีมีศรีศักดิ์*** 

**เป็นสาวศรีเหมือนมณีมีค่านัก*** 

***จะนุ่งห่มทาแป้งแต่งพอดี*** 

***รู้จัดแจงแต่งร่างเหมือนอย่างหงส์*** 

***เดินนิ่มนวลก้าวไปไม่ไกวแขน*** 

*อย่าเดินกรายขยับเสื้อผ้าอย่าเสยผม*** 

***ให้กำหนดจดจำแต่คำชอบ*** 

***อย่านุ่งผ้าใต้สะดือถือตามเขา*** 

***เวลาเดินให้ปกป้องของสงวน*** 

***อย่าเที่ยวทอดสอดส่ายส่งสายตา*** 

***อันนัยน์ตาพาตัวให้มัวหมอง*** 

***รักในใจอย่าให้ออกมานอกหน้า*** 

***สตรีเหมือนดอกไม้ที่ชายหมายดมดอม*** 

***ให้รู้จักเชิงชายที่หมายมั่น*** 

สุภาษิตสอนใจ เตือนใจ

  

สุภาษิตสอนใจ เตือนใจ

*ความหอมของคนดี ย่อมหอมทวนลม 
*พึงตามระวังจิตของตน 
*ถ้าไม่ทำความดี ชีวิตอยู่ร้อยปีก็ไม่มีค่า 
*ถ้าไม่ทำความดีที่บนดิน จะถวิลถึงสวรรค์นั้นอย่าหมาย 
*ลิขิตเป็นของฟ้า ชะตาเป็นของคน ชะตาดีหรือร้าย อยู่ที่การกระทำของตัวเราเอง 
*แสงสว่างทำลายความมืด ปัญญาทำลายความโง 
*ดูตัวเอง คอยเฝ้าดูความผิด ดูญาติมิตร ให้พินิจความดี 
*แสวงหาลาภจากการทำงาน ดีกว่าบนบานบวงสรวง 
*ยิ่งเกลียดยิ่งใกล้ ยิ่งรัก ยิ่งไกล 
*คนฉลาดที่ขาดคุณธรรม เป็นผู้นำที่ดีไม่ได้ 
*ความคิดที่ดีที่สุดของเรา มักจะมาจากผู้อื่น 
*รู้จักคนทั่วโลก แต่รู้จักใจได้ไม่กี่คน 
*โมหะ เป็นตาข่ายที่สุดร้ายในชีวิต 
*ต่างคนต่างความคิด จะกำหนดให้เป็นอย่างเดียวกันไม่ได้ 
*ความผิดเป็นครูก็จริง แต่อย่าทำผิดซ้ำ 
*ศีลธรรมไม่มีวันเสื่อม แต่คนต่างหากที่เสื่อมจากศีลธรรม 
*จงอย่าทำบาปเพราะเห็นแก่ตัว อย่าทำชั่วเพราะเห็นแก่คนอื่น 
*เมื่อบุคคลไม่มีสิ่งที่ตนชอบ บุคคลนั้นต้องชอบสิ่งที่ตนมี 
*คนไหนที่พูดไม่จริง เสียงนั้น...สู้เสียงไก่ขันและหมาเห่าไม่ได้ 
*มองทางโลก...ให้มองทางต่ำ  แต่ถ้ามองทางธรรม ..ให้มองทางสูง 
*เมื่อรู้ว่าการใดเป็นประโยชน์ พึงรีบทำการนั้น 
*ระฆังดังเมื่อคนตี คนดีไม่ตีก็ดัง ทำดีแล้วดัง ดีกว่าคนชังเพราะชั่ว 
*ถ้าจะพัฒนาตัวเขา ให้พัฒนาตัวเราก่อน ถ้าจะทำตัวให้เหมือนเขา ให้ดูเงาตัวก่อน 
*เมื่อโกรธคน จะไม่เห็นประโยชน์ทั้งของตนและของคนอื่น 
*พรุ่งนี้มีไว้สำหรับแก้ไขข้อผิดพลาดของวันนี้ มิใช่ส่งเสริมความผิดพลาดให้สมบูรณ์เต็มที่ 
*รักคนอื่นให้มากกว่าตนเอง แต่อย่าไว้ใจผู้อื่นให้มากว่าตัวเอง 
*ผู้มีสติ รู้จักใช้ปัญญาย่อม มีความเจริญทุกเมื่อ